Co to jest Astygmatyzm?
Astygmatyzm (niezborność rogówkowa) to wada polegająca na zniekształceniu widzenia spowodowanym asymetrią rogówki oka, a dokładniej mówiąc jest to wada polegająca na tym, że moc układu optycznego oka nie jest w stanie utworzyć obrazu punktowego na siatkówce oka, ze względu na różnice mocy dla różnych odcinków układu optycznego. Rogówka powinna mieć jednolite krzywe, podobnie jak kula. U niektórych osób z astygmatyzmem rogówkowym rogówka przypomina bardziej piłkę do rugby, tak że oko nie może prawidłowo skupić promieni świetlnych. Powoduje to niewyraźne widzenie.
Astygmatyzm oka bardzo często kojarzy się z dalekowzrocznością i krótkowzrocznością. Jeśli istnieje krótkowzroczność w jednej osi i nadwzroczność w osi prostopadłej, taka niedokładność oka nazywana jest mieszaną (astigmatismus mixtus). Jest ona mierzona za pomocą cylindrycznych dioptrii. Astygmatyzm jest również stanem fizjologicznym, który występuje u każdego człowieka – każdy z nas ma 0,5 dioptrii. Astygmatyzm do 1 dioptrii nazywany jest astygmatyzmem niskim, do 2 astygmatyzmem wysokim i do 3 astygmatyzmem bardzo wysokim.
Objawy astygmatyzmu
W zależności od stopnia nasilenia wady, astygmatyzm powoduje następujące dolegliwości (przy czym bardzo mała wada jest prawie niewidoczna):
- ból głowy, zlokalizowany w przedniej części czaszki,
- nacierając, mrużąc, łzawiąc i paląc oczy,
- częste mruganie,
- widząc proste linie jako krzywe,
- niemożność jednoczesnego i ostrego widzenia linii pionowych i poziomych,
- niewyraźne widzenie, mgliste widzenie,
- Trudności w orientacji przestrzennej – rozmyte, zniekształcone kontury,
- Szybkie zmęczenie podczas wykonywania czynności wymagających skupienia wzroku, np. podczas pracy przy komputerze lub prowadzenia samochodu,
- u dzieci – awersja do nauki,
- nawracające zapalenie spojówek.
W celu potwierdzenia domniemania astygmatyzmu konieczna jest wizyta u okulisty. Dokładna diagnoza jest niezbędna do prawidłowego wyboru leczenia lub usunięcia wady.
Leczenie astygmatyzmu – soczewki lub „cylindry”
Po zdiagnozowaniu astygmatyzmu należy wybrać sposób skorygowania tej wady – do Państwa dyspozycji, podobnie jak w przypadku krótkowzroczności lub dalekowzroczności (które często współwystępują z astygmatyzmem), mają Państwo okulary z tzw. cylindrami, czyli okulary cylindryczne, czyli soczewki kontaktowe.
Korekcja okularów, zwłaszcza w bardziej zaawansowanej formie astygmatyzmu, nie jest do końca skuteczna, ze względu na odległość gałki ocznej od okularów – obraz nigdy nie będzie doskonały.
Dlatego znacznie lepszym rozwiązaniem jest dopasowanie soczewek torusowych, które mają specyficzny kształt wzorowany na figurze geometrycznej torusa, dzięki czemu przylegają do oka, dostosowują się do krzywizny rogówki i mogą zapewnić nam prawidłowe widzenie pod każdym kątem.
Przy wysokim stopniu astygmatyzmu często wybiera się sztywne soczewki gazoprzepuszczalne (RGP), które mają stabilną formę, która może zapewnić skuteczną korekcję.
Wygodniejszym rozwiązaniem jest miękka soczewka (hydrożel lub silikon), która pozwala na łatwe oddychanie oka. Jest to ważne, ponieważ niedotlenienie rogówki może prowadzić do różnych komplikacji i dolegliwości.
Trzecim typem są soczewki hybrydowe, które łączą w sobie cechy soczewek twardych i miękkich: ich środkowa część wykonana jest z materiału rentgenowskiego, który zapewnia stabilność widzenia, a krawędzie są miękkie, hydrożelowo-silikonowe, co sprawia, że zakładanie soczewek jest łatwiejsze i bardziej komfortowe.
Należy pamiętać, że w astygmatyzmie bardzo ważną rolę odgrywa precyzyjne dopasowanie soczewek kontaktowych, dlatego najlepiej jest udać się w tym celu do sprawdzonego, doświadczonego okulisty. Ze względu na konstrukcję soczewki piersiowej i jej charakterystyczny kształt, ważne jest również prawidłowe umieszczenie jej na oku – tylko wtedy osiągniemy pożądaną ostrość widzenia.
Ciekawą opcją, wartą rozważenia w przypadku małego lub umiarkowanego astygmatyzmu, jest ortokatologia (CRT). Jest to rodzaj terapii, polegającej na zakładaniu w nocy twardych soczewek kontaktowych do GERD. Soczewka sprawia, że rogówka podczas snu zmienia swój kształt na taki, który pozwala nam prawidłowo widzieć, dzięki czemu nie musimy już nosić soczewek czy okularów w ciągu dnia. Wadą tej metody jest to, że wynik jest tylko tymczasowy: zazwyczaj po 2 dniach, a czasami nawet po 1 dniu rogówka ponownie przybiera zniekształcony kształt, więc musimy nosić soczewki co najmniej co 2-3 noce.
Rodzaje astygmatyzmu
Regularny i nieregularny astygmatyzm
Stromizer”, który jest odpowiedzialny za siłę załamania światła rogówki w oku z astygmatyzmem, jest inny w różnych jego sekcjach, to jest ważne w jego klasyfikacji.
W najczęstszym regularnym astygmatyzmie wielkość wady jest równa różnicy mocy załamania pomiędzy dwoma głównymi sekcjami, z największym i najmniejszym załamaniem, które tworzą kąt prosty ze sobą.
W astygmatyzmie nieregularnym nie ma więcej niż dwóch głównych przekrojów krzyżujących się pod kątem prostym.
Astygmatyzm nieregularny
prosty, odwrotny, skośny
W większości przypadków regularny astygmatyzm rogówki jest bardziej stromy w pionie niż w poziomie. Powoduje to większe załamanie pionowe. Taka forma astygmatyzmu nazywana jest astygmatyzmem regularnym prostym lub regularnym. Jest on najczęściej związany z działaniem powiek na powierzchnię rogówki.
W astygmatyzmie prostym południk stromy, czyli odcinek główny o największej mocy załamania, znajduje się między 60° a 120° (90° ± 30°). W przypadku astygmatyzmu prostego, biorąc pod uwagę „ujemną wartość cylindra”, oś astygmatyzmu będzie się różnić o 90° od osi lokalizacji stromego południka i będzie znajdować się pomiędzy 30° a 150° (0/180° ± 30°).
Regularny astygmatyzm jest odwrotny lub odwrotny od reguły, gdy załamanie światła jest większe w płaszczyźnie poziomej. W astygmatyzmie odwrotnym, południk stromy, główny odcinek o największej mocy załamania, znajduje się pomiędzy 30° a 150°. Przy zapisie osi astygmatyzmu odwrotnego, biorąc pod uwagę „ujemną wartość cylindra”, wynik będzie między 60° a 120° (90° ± 30°).
Jeżeli południk o największej mocy łamania znajduje się między 31° a 59° lub między 121° a 149°, to mówimy o zwykłym astygmatyzmie skośnym.
Jak diagnozować astygmatyzm?
Astygmatyzm jest dość trudny do zdiagnozowania, ponieważ zazwyczaj jest związany z krótkowzrocznością lub nadwzrocznością. Aby postawić dokładną diagnozę należy udać się do okulisty, jednak przed wizytą możemy wykonać proste badanie, którego wynik może początkowo potwierdzić nasze założenia. Wystarczy prosty rysunek składający się z linii rozchodzących się promieniście z jednego punktu. Jeśli mamy astygmatyzm, widoczne linie będą dla nas rozmyte, zamazane lub zakrzywione, a niektóre z nich mogą różnić się intensywnością koloru.
W gabinecie oftalmologicznym lekarz ma do dyspozycji kilka narzędzi do oceny stanu naszych oczu. Do diagnozowania astygmatyzmu stosuje się keratoskop – mały dysk z białymi i czarnymi kręgami. Zadaniem pacjenta jest patrzenie na keratoskop, a okulista obserwuje i ocenia kształt odbicia keratoskopu na rogówce pacjenta. Dokładniejszym odpowiednikiem tego badania jest komputerowa wideokeratografia, która wykorzystuje również koła z keratoskopu. Ich obraz jest rzutowany na powierzchnię rogówki pacjenta, która następnie jest rejestrowana przez kamerę i analizowana przez komputer. Podczas diagnostyki oftalmolog powinien ocenić stopień i oś astygmatyzmu, do czego służy okulometr Jawala, urządzenie mierzące krzywiznę rogówki w dwóch odcinkach. Ze względu na możliwe zmiany w astygmatyzmie, zwłaszcza u dzieci i młodzieży, konieczne są okresowe badania okulistyczne, co najmniej raz w roku.
Co powoduje astygmatyzm?
Astygmatyzm występuje wtedy, gdy powierzchnia oka (rogówka) lub znajdująca się za nią soczewka nie ma regularnego, „kulistego” kształtu, lecz przypomina piłkę do rugby. Powoduje to rozproszenie światła wpadającego do oka, które nie skupia się prawidłowo na siatkówce, co powoduje rozmycie obrazu.
Jakie czynniki wpływają na rozwój astygmatyzmu?
Nieprawidłowy kształt rogówki lub soczewki jest zwykle wrodzony. Na rozwój astygmatyzmu wpływają czasem również czynniki zewnętrzne. Nieregularny astygmatyzm może być wynikiem urazów oczu, które doprowadziły do powstania nierówności na powierzchni rogówki. Grupa ryzyka obejmuje osoby, które w dzieciństwie miały problem ze sztywnością oczu.
Astygmatyzm – soczewki czy okulary?
Korekcja okularów jest nadal najczęstszą metodą. Niewątpliwie jednak jej wadą mogą być pewne zniekształcenia obrazu. Jest ona związana z ruchem gałek ocznych w stosunku do okularów i nasila się wraz ze wzrostem mocy optycznej soczewek. W przypadku stosowania soczewek kontaktowych efekty te praktycznie nie występują. Dlatego z wielką prostotą można stwierdzić, że astygmatyzm w niewielkim stopniu może być równie skutecznie kompensowany przez korekcję okularów i soczewek kontaktowych. Z drugiej strony, w przypadku wysokiego stopnia astygmatyzmu, korekcja okulistyczna jest mniej tolerowana.
Czy warto korygować niskie wartości astygmatyzmu?
Czasami pacjenci pytają, czy warto korygować niskie wartości astygmatyzmu. Wiąże się to przecież z wyższymi kosztami. Okazuje się, że nawet korekta niskich wartości astygmatyzmu może mieć pozytywny wpływ na komfort widzenia. Nawet bowiem w przypadku niskich wartości astygmatyzmu mogą wystąpić dodatkowe objawy w postaci tzw. astenopii – zmęczenie, zaczerwienienie z towarzyszącym mu bólem głowy. Ponadto, nie zastosowanie odpowiedniej korekcji cylindrycznej jest czynnikiem ryzyka rozwoju krótkowzroczności.
Jakie ryzyko wiąże się z zakupem gotowych okularów przez astygmatyków?
Okulary korekcyjne są wyrobem medycznym wykonywanym indywidualnie przez lekarza optyka na podstawie recepty wypisanej przez okulistę. Okulary zakupione jako produkt gotowy (np. w supermarketach) nie uwzględniają indywidualnego rozstawu źrenic, posiadają jedynie „soczewki” o mocy sferycznej.
Źródło informacji: https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/oczy/astygmatyzm-objawy-i-leczenie-astygmatyzmu-aa-AE7R-erMg-tzHK.html